JAN ZAMOYSKI BIZNESMEN NA DWORZE

Nie można powiedzieć, że zaczynał od zera, wręcz przeciwnie, wykształcenie, dobre kontakty, nie najgorsze pochodzenie i 4 wsie – to właśnie dostał od swoich rodziców. Jan Zamoyski miał jednak większe ambicje, wiedział, jak działać, by mieć przychylność nie tylko szlachty, ale i samych władców. Często był łącznikiem, między tymi warstwami i to może właśnie w tym, tkwi tajemnica jego sukcesu...

MŁODY, AMBITNY I...
Jan Zamoyski urodził się 19 marca 1542 roku, w rodzinie szlacheckiej Zamoyskich. Ich ród był średnio zamożny, a jego ojciec miał poważnie wśród innych szlachciców oraz mieszkańców wsi, które posiadał. Chcąc by ich syn, został kimś wielkim, nie szczędzono mu środków – nauka w Paryżu, Strassburgu czy Padwie, wiele podróży, najlepsi nauczyciele, to wszystko byłoby jednak nic nie warte, gdyby nie ambicje samego Jana, które doprowadziły go na dwór królewski...
Znalazł się tam po 1563, dokładna data nie jest znana, w roli nadwornego doradcy oraz urzędnika państwowego, u boku króla Zygmunta Augusta z Jagiellonów. Wpisał się w łaski nie tylko władcy, ale również szlachty, z którą problemy miał Zygmunt. Ta niezwykła umiejętność bycia w pewnym sensie mostem, zapewniła mu kadencję wyprzedzająca lata panowania Jagiellonów.
Jego prawdziwe sukcesy jednak były jeszcze przed nim, na tron Polski zasiadł bowiem Stefan Batory wraz ze swoją żoną Anną Jagiellonką. Nowy władca piastował władzę w dużej mierze dzięki staraniom Zamoyskiego, chciał więc się odwdzięczyć. Wiedział, że może liczyć na Jana w każdej sytuacji, tak zaczęła się ich wspólna współpraca trwająca długie lata i obfitująca w duże profity dla szlachcica.
Zamoyski w 1576 został mianowany Kanclerzem Wielkim oraz Hetmanem Wielkim Koronnym, co otworzyło przed nim drogę do nowego świata, władzy, sławy i jeszcze większego majątku. U boku Batorego przygotowywał wojska polskie do walki w wojnie z Rosją, w jednej z bitew w zastępstwie za króla dowodził nawet całą polską armią...


PASMO PORAŻEK
W 1584 stracił jednak nieco w oczach szlachciców, doprowadzając do samosądu na banicie Samuelu Zborowskim, wielu sprzymierzeńców uznało go wtedy za zdrajcę i pyszałka, który uważa, że skoro u boku ma króla, to może sądzić wszystkich bez uczciwych wyroków.
Dwa lata później dochodzi do kolejnej tragedii, przez którą Zamoyski traci wpływy, w 1586 roku Stefan Batory umiera. Jan na tronie posadzić chce Zygmunt III Wazę, który deklaruje się w opozycji do Habsburgów... Pomiędzy wojskami Zygmunta i Jana a magnaterią popierającą zachodni ród...
W 1558 roku dochodzi do ataku na Kraków, magnateria chce osadzić Maksymiliania III Habsburga siłą na tronie. W wyniku walk Jan dostaje się do niewoli i zostaje uwięziony przez opozycję. Po jego uwolnieniu i zwycięstwie Zygmunta zostaje on usunięty z dworu, zachowując jednak funkcję kanclerza, której nie może go pozbawić nowy władca, który jak szybko się okazuje - był zdrajcą.
Po przejęciu władzy postanawia on zdradzić swoich sojuszników i zaczyna układać się z Habsburgami. Punktem kulminacyjnym sporu pomiędzy Zygmuntem a Janem był sejm w 1592 roku, kiedy to Zamoyski odkrył, że Waza chce oddać tron Habsburgom w zamian za pomoc w przejęciu tronu Szwedzkiego... Zamoyski postanowił ratować ojczyznę, broniąc jej przed najazdem szwedzkim w bitwach o Inflanty, wojna ta okazała się dla niego zbyt wielkim przedsięwzięciem, postanowił zrezygnować z dowództwa wojskami w 1602 roku.

DZIEDZICTWO KANCLERZA
Jam Zamoyski pozostawił po sobie wiele... Poczynając od miasta Zamość, założony przez niego w 1580, poprzez Akademię Zamoyską, kończąc na dobytku przekraczającym 20 miast, ponad 200 wsi i liczącej ponad 4000 tysiące żołnierzy własnej armii. Jan Zamoyski zmarł 3 czerwca 1605 roku.